Aanpassen rantsoen om hittestressverliezen te verminderen

Het is belangrijk om in de zomer een plan te hebben hoe je het rantsoen aanpast als de temperatuur omhoog schiet. Zo kun je productieverliezen door hittestress compenseren, zegt dr. Richard Kirkland, voedingsdeskundige voor herkauwers bij Volac Wilmar Feed Ingredients.

“Als de temperatuur 25°C bereikt, kunnen koeien echt last krijgen van de hitte en dat kan de voeropname flink verminderen. De inname blijft dalen naarmate de temperatuur stijgt. Onderzoek toont een afname van 20 tot 40 procent van de inname van drogestof (DS) wanneer de temperatuur 40 °C bereikt”, zegt dr. Kirkland.

Dit effect speek nog nadrukkelijker bij een hoge luchtvochtigheid. Daarom wordt de temperatuur-vochtigheidsindex vaak gebruikt om de mate van stress bij melkvee aan te geven. Een hogere luchtvochtigheid zorgt voor hittestress bij lagere temperaturen.

Melkproductie op peil houden in de zomer

Een lagere drogestof opname resulteert in een verlaging van de energie-inname, waardoor er minder energie beschikbaar is voor productie. Dit wordt nog verergerd doordat de onderhoudsbehoefte van de koe met 25 procent toeneemt; de versnelde ademhaling om de lichaamstemperatuur te reguleren gaat ten koste van de beschikbare energie. “Als dit langer duurt kan er een energietekort ontstaan", zegt dr. Kirkland. "Als gevolg hiervan worden allerlei functies, waaronder vruchtbaarheid en melkproductie, aanzienlijk verminderd. Uit onderzoek blijkt het bevruchtingspercentage tijdens de warmste maanden van het jaar maar liefst 10 procent lager ligt en dat de melkgift met 35 procent daalt."

Energiedichtheid rantsoen verhogen

“Bij de rantsoensamenstelling kun je de nadelige effecten van hittestress verminderen. Het is dan topprioriteit om de energiedichtheid te vergroten, legt dr. Kirkland uit.

Het simpelweg ruilen van energiearm voer voor snel verteerbare granen in de vorm van krachtvoer zal de energiedichtheid van het rantsoen op papier effectief verhogen, maar deze zetmeelrijke supplementen zorgen voor extra aanmaak van zuur in pens. De pens staat bovendien door de hittestress al onder druk om goed te functioneren. Dit kan leiden tot pensverzuring, met als gevolg kreupelheid en verminderde melkvetproductie”, zegt dr. Kirkland.

Het aanvullen van het rantsoen met energierijke voedingsstoffen zoals pensbestendige vetten is de meest effectieve manier om aan de energiebehoefte te voldoen zonder de zuurbelasting in de pens te vergroten. In vergelijking met granen bevat een calciumzout-vetsupplement zoals Megalac ongeveer 2,5 keer zoveel energie. Door deze hoge energiedichtheid is het een ideaal ingrediënt om de energievoorziening bij elke hap voer op een veilige manier vergroten.

Pensbestendig vet is een koele energie

Vet wordt ook beschouwd als een 'koel' ingrediënt, dat aanzienlijk minder warmte genereert tijdens de spijsvertering en het metabolisme in vergelijking met andere voeders - iets waar veehouders zich bewust van moeten zijn bij de samenstelling van het zomerrantsoen.

"De vertering van voer kost energie en het proces genereert ook interne warmte", zegt dr. Kirkland. "Goed verteerbaar voer van goede kwaliteit moet worden aangeboden aan de best producerende koeien die onder de meeste stress staan, terwijl verteerbare vezelbronnen zullen helpen de productie op peil te houden zonder de zuurbelasting van de pens te verhogen. Voer van mindere kwaliteit moet zeker in de zomermaanden worden vermeden, omdat het veel meer werk van het dier vereist om te kauwen en te verteren, wat een grotere interne warmteproductie genereert.”

Niet alleen het aanbod aan energie is belangrijk bij de keuze van het meest geschikte type vetsupplement. Zeker zo belangrijk is het vetzuurprofiel: kies het profiel dat het best past bij de bedrijfsdoelstellingen.

Vetzuren afstemmen op bedrijfsdoelstelling

Behalve dat het een energierijk voedingsingrediënt is, bepaalt de vetzuursamenstelling van het vet welk aspect van de prestatie het meest wordt beïnvloed, voegt dr. Kirkland eraan toe. “Koeien aan het begin van de lactatie hebben bijvoorbeeld het meeste baat bij een traditioneel calciumzoutsupplement dat pensbestendig oliezuur bevat (C18:1). Dit helpt de lichaamsconditie, de ontwikkeling van eieren en embryo's en de totale vetverteerbaarheid van het dieet te verbeteren", legt dr. Kirkland uit. “Aan de andere kant stimuleren supplementen met een hoog C16:0 gehalte (palmitinezuur) de productie van melkvet. Deze supplementen zijn interessant als door hittestress de productie van melkvet afneemt. Palmitinezuur zorgt er ook voor dat lichaamsvet wordt gemobiliseerd wat onwenselijk kan zijn voor de conditie van de koe", concludeert hij. "Door de impact te begrijpen die belangrijke vetzuren hebben op specifieke prestatiegebieden, kun je als melkveehouder beter sturen op de algehele productiviteit van de veestapel en tegelijkertijd voldoen aan de energiebehoefte van de koe tijdens de warme zomermaanden."

Wil je meer weten over het voeren van pensbestendige vetten in warme periodes?
Paul Fransen helpt je graag verder. Bel met 0646207516 of mail paul.fransen@volac.com.